TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifimiz gerekçesiyle ekte sunulmuştur.

Gereğini arz ederiz.

       Engin Altay                               Levent Gök                                  Özgür Özel

  İstanbul Milletvekili               Ankara Milletvekili              Manisa Milletvekili

CHP Grup Başkanvekili      CHP Grup Başkanvekili        CHP Grup Başkanvekili

GENEL GEREKÇE

Türkiye, önemli bir genç nüfus potansiyeline sahip olsa da yaşlı nüfusun genel nüfus içerisindeki payı artmaktadır.  2009 yılında yüzde 7 olan (5.083.000 bin) 65 yaş ve üzerindeki nüfusun toplam nüfus içerisindeki payı 2014 yılında yüzde 8’e (6.192.000 bin) yükselmiştir.

Yaşlı nüfusun önemli bir kısmını herhangi bir sosyal güvencesi ve geliri olmayan muhtaç vatandaşlar oluşturmaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın verilerine göre 2014 yılında muhtaç durumdaki 629.590 vatandaşımıza yaşlı aylığı ödenmiştir.

1976 yılından bu yana yürürlükte olan 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, “Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlananlar ile uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olunması gereken bir işte çalışanlar veya nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün olanlar dışında kalan ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından muhtaç olduğuna karar verilen 65 yaşını doldurmuş Türk vatandaşlarına aylık bağlanmasını öngörmektedir.

Yasada aylık tutarının ise (1.620) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımıyla belirlenmesi hükme bağlanmaktadır. Söz konusu katsayı her yıl bütçe kanunlarıyla artırılmaktadır. 2015 Yılı Merkezi Bütçe Kanununa ekli  (K) cetveli ile katsayı 2015 yılı için (1.751) olarak belirlenmiştir. Ancak 4/04/2015 tarih ve 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un geçici 2 nci maddesiyle söz konusu katsayı 1/7/2015-31/12/2015 tarihleri arasında uygulanmak üzere (2.332) olarak belirlenmiştir. Bu düzenlemeden sonra 5454 sayılı T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’dan Aylık veya Gelir Almakta Olanlara Ek Ödeme Yapılması ile Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’dan Aylık veya Gelir Almakta Olanlara Ödenen Gelir ve Aylıklarda 2006 Yılında Yapılacak Artışlar ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1 inci maddesine göre yapılmakta olan yüzde 5’lik ek ödemeyle birlikte muhtaç durumdaki yaşlılarımıza üç ayda bir 610 TL (aylık ortalama 203 TL) ödenmektedir.

Bir yetişkin için aylık ortalama açlık sınırının 350 lira civarında hesaplandığı bir dönemde, hiçbir geliri olmayan 65 yaş ve üzerindeki vatandaşlara aylık 203 lira ödemenin, sosyal devlet gerekleriyle uyuşmadığı ve sosyal devletten olan beklentileri karşılamaktan uzak olduğu ortadadır.

Teklifimizle 2022 sayılı Yasa kapsamındaki muhtaç yaşlı aylıklarının hesaplanmasında esas alınan katsayı (4.020)’ye ve üç ayda bir ödenmekte olan aylıkların tutarı 1.002 liraya (aylık 334) liraya çıkarılmaktadır. Yüzde 5 oranındaki ek ödemeyle birlikte üç ayda bir yapılan ödeme 1.050TL’ye (aylık 350 TL) çıkmaktadır. Bu artışla, muhtaç durumdaki yaşlılarımıza en azından yetişkin bir kişinin açlık sınırına yakın bir aylık ödenmiş olacaktır.

65 yaş aylığı almakta olan vatandaşlarımızın sayısı her geçen gün azalmaktadır. 2007 yılında 903.283 olan yaşlı aylığı almakta olan vatandaş sayısı 2014 yılında 629.590 kişiye gerilemiştir.  Bu sayının önümüzdeki yıllarda da azalmaya devam etmesi muhtemeldir. 2014 yılında yaşlı aylığı olarak yapılan ödemelerin toplam tutarı 1 milyar lira düzeyinde gerçekleşmiştir.  Halen uygulanmakta olan aylık 200 lira üzerinden yaşlılık aylığı ödemelerinin yıllık maliyetinin 1,5 milyar lira olduğu tahmin edilmektedir. Bu tutarın 350 liraya çıkarılması ise yıllık bazda yaklaşık 1 milyar liralık bir yeni yük getirecektir. Ancak yaşlılık aylığı bağlanan vatandaş sayısının giderek azalmakta olduğu dikkate alındığında bu yük ilerleyen yıllarda daha da aşağı inecektir.

Bu Kanun Teklifimizle hiçbir sosyal güvencesi olmayan ve muhtaç olduğu tespit edilen 65 yaşın üzerindeki vatandaşlarımıza sahip çıkılarak aylık olarak ödenen yaşlılık aylığının 203-TL’den 350-TL’na yükseltilmesi amaçlanmaktadır. 

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1-   1/7/1976 tarih ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve 65 yaşını doldurmuş vatandaşlara bağlanan yaşlılık aylığının hesaplanmasında kullanılan katsayı 4.020’ye çıkarılmaktadır. Memur maaş katsayısıyla çarpılarak aylık tutarın hesaplanmasında kullanılan söz konusu katsayının 4.020’ye çıkarılmasıyla aylık tutarı yüzde 5 oranındaki ek ödemeyle birlikte aylık 350 liraya yükseltilmektedir.

MADDE 2– Yürürlük maddesidir.

MADDE 3- Yürütme maddesidir.

2022 SAYILI 65 YAŞINI DOLDURMUŞ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KİMSESİZ TÜRK VATANDAŞLARINA AYLIK BAĞLANMASI HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

MADDE 1-   1/7/1976 tarih ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan (1.620) rakamı (4.020) olarak değiştirilmiştir.

MADDE 2– Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.