TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

“2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” gerekçesiyle birlikte ekte sunulmuştur.

Gereğini saygılarımla arz ederim.

Özgür ÖZEL

Manisa Milletvekili

GENEL GEREKÇE

Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sorunların açık bir yansıması olarak; icra sırasında alacaklı tarafa veya vekiline ödeme taahhüdü vermek zorunda kalanların ve bu borcu ödemeyenlerin yani “ödeme şartını ihlal” (taahhüdü ihlal) edenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır.

Bu durumda olan kişiler, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 340. Maddesi’ne göre, bir taahhütte bulunmaları ve makul bir sebep olmaksızın bu ödemeyi ihlal etmeleri durumunda alacaklının talebi halinde hapis cezasına çarptırılmaktadırlar. “Taahhüdü ihlal” suçu bir kereye mahsus bir suç olmayıp borçlunun ihlal ettiği her taksit vaadi için alacaklının hapis isteminde bulunduğu sürece tekrarlanabilmektedir.

Borcun geriye ödenmesini sağlama amacıyla uygulanan ve “tazyik hapsi” olarak adlandırılan bu cezalandırma şekli, borçlunun borcunu ödeyebilmesinin koşullarını “hapis cezası” ile ortadan kaldırmakta ve dolayısıyla borcun geri ödenmesi noktasında faydasız bir uygulama dönüşmektedir.

Karşılıksız çek için uygulanan hapis cezasının kaldırılmış olmasına rağmen, taahhüdün ihlal edilmesi halinde “tazyik hapsi” uygulamasının devam etmesi anlaşılır değildir. Binlerce borçluyu hapse girme tehdidi ile mağdur etmenin, borçluyu “seyahat özgürlüğünden” mahrum bırakarak borcunu ödemeye zorlamanın, ekonomik bir suç için dengi olmayan bir cezayı dayatmanın insan haklarına aykırı bir uygulama olduğu açıktır. Ayrıca “tazyik hapsi cezaları”, hiç kimsenin, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamayacağını belirten Anayasa’nın 38. Maddesi’ne açıkça aykırılık teşkil etmektedir.

Bu kanun teklifi ile borcunu ödeme taahhüdünde bulunduğu halde, makul bir neden olmaksızın borcunu ödeyemeyen vatandaşlara, hapis cezası yerine borcun %10’u miktarında bir idari para cezası verilmesi öngörülmüştür.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1: 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 340. maddesi bir taahhütte bulunulması ve makul bir sebep olmaksızın bu ödemeyi ihlal eden borçlunun “alacaklının talebi halinde” 3 aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılabileceğini öngörmektedir. Bu madde ile borcunu ödeme taahhüdünde bulunduğu halde, makul bir neden olmaksızın ödeyemeyen vatandaşlara uygulanan “tazyik hapsi” cezası kaldırılarak borçlu vatandaşlarımızın daha fazla mağdur olmaması amaçlanmıştır. Böylelikle, sözleşmeden kaynaklı bir suç olmasından dolayı “taahhüdü ihlal” suçu sebebiyle borçluya borcun % 10’u miktarında bir idari para cezası verilmesi sağlanmıştır.

MADDE 2: Yürürlülük maddesidir.

MADDE 3: Yürütme maddesidir.

2004 SAYILI İCRA VE İFLAS KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA

DAİR KANUN TEKLİFİ

MADDE 1- 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 340’ıncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 340- 111’inci madde mucibince veya alacaklının muvafakati ile icra dairesinde kararlaştırılan borcu ödeme şartını makul bir sebep olmaksızın ihlal eden borçluya alacaklının şikâyeti üzerine borcunun yüzde on (%10) oranında idari para cezası verilir.”

MADDE 2- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 3- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.