TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifim ve gerekçesi ekte sunulmuştur.

Gereğini saygılarımla arz ederim.

Ecz. Özgür ÖZEL

MANİSA MİLLETVEKİLİ

GENEL GEREKÇE

22/5/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun 72 inci maddesine göre maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Ancak 18 yaşını doldurmamış kişilerin ağır işlerde kayıtdışı olarak çalıştığı ve bu sayının olukça yüksek olduğu bilinen bir gerçektir.

Konuyla ilgili gerek kanunlar gerekse yönetmelikler yetersiz ve eksiktir. Bu durum, ülkemizde madenlerde çalışan çocuk işçi sayıları ile de rahatlıkla görülebilir. Yapılan bir araştırmaya göre ülkemizde tüm maden işletmelerinde 15-19 yaşında 2 bin 76 çocuk çalışmaktadır. Sadece kömür ve linyit madenlerinde ise 15 yaşında 164, 16 yaşında 334, 17 yaşında 274 çocuk işçi bulunmaktadır.

Özellikle ağır ve tehlikeli işlerde çocuk işçilerin çalıştırılmaması için gerekli idari para cezaları yükseltilmeden ve ceza hukuku yönünden düzenlemeler yapılmadan mevcut durumun değişmeyeceği aşikardır.

Kayıtdışılığın giderek arttığı, dar kapsam ve yetersiz denetimler ile adeta çocuk işçiliğine göz yumulduğu bir ortamda hiçbir şekilde 18 yaşının altında çocukların ağır iş kollarında çalışması söz konusu dahi olmamalıdır. Çocuk işçiliği başlı başına üzerinde durulması gereken önemli alanlardan biridir. Çünkü çalışmak zorunda kalan çocuklar, öncelikle eğitim hakkından mahrum kalmakta, fiziksel, sosyal, kültürel, duygusal ve eğitsel gelişimine zarar veren koşullar içinde büyümektedir.

Ayrıca yapılan çalışmalara göre 2013 yılında iş cinayetlerinde yaşamını yitiren 1235 işçinin 59’u çocuk işçidir.  Üstelik 2012 yılında yasalaşan 4+4+4 eğitim modeli ile ilköğretim yaşı 6-13 yaş arasına çekilmiş ve bu durum da çocuk işçiliği yaşını fiilen daha da düşürmüştür.

Bu kanun teklifi ile, İş Kanunda değişikliğe gidilerek 18 yaşını doldurmamış genç işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalışması yasağına uymayan işverene yönelik idari para cezası ağırlaştırılmaktadır. Yine Türk Ceza Kanuna bir madde eklenerek, çocuk işçi çalıştıran işverene hapis cezası hükmü getirilmektedir.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1- Bu madde ile ağır ve tehlikeli işlerde 18 yaşını doldurmamış çocukları çalıştıran işverene yönelik idari para cezaları artırılmaktadır.

MADDE 2- Bu madde ile, İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında yasaklanan hallerde çocuk işçi çalıştıran işverenin idari para cezasının yanı sıra bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması öngörülmektedir.

MADDE 3- Yürürlük maddesidir.

MADDE 3- Yürütme maddesidir.

İŞ KANUNU VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ

MADDE 1- 22/5/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunun 72 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Onsekiz yaşını doldurmamış çocuklar ile her yaştaki kadınlar, çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işler sınıfında yer alan maden ocaklarında, kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altındaki işlerde çalıştırılamaz. Bu maddeye aykırı hareket eden işverene her bir ihlal için ayrı ayrı ellibin Türk Lirası idari para cezası verilir. Bu cezalar yıllık enflasyona göre her yıl yeniden düzenlenir.”

MADDE 2- 26/9/2004 tarih ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 2- İş Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında yasaklanan hallerde çocuk işçi çalıştıran işveren idari para cezasının yanı sıra bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

MADDE 3-Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.